Hòa chung với không khí hân hoan chào xuân năm mới Ất Mùi 2015 của cả nước, ngày 24/02/2015 (tức Mùng 6 Tết) Trung tâm FIMO đã tổ chức buổi gặp mặt đầu xuân Ất Mùi 2015 để cùng nhau trò chuyện, nhìn lại những chặng đường đã qua trong năm cũ và chúc nhau một năm mới thành công hơn nữa.

Đến tham dự buổi gặp mặt có toàn thể thầy cô và các thành viên Trung tâm FIMO. Trong ngày đầu xuân năm mới trung tâm cũng rất vinh dự được đón tiếp GS.TS. Nguyễn Thanh Thủy, Phó Hiệu trưởng nhà trường đến thăm hỏi và chúc tết toàn thể trung tâm.

Thay mặt trung tâm, TS. Bùi Quang Hưng đã có những lời chúc đầu xuân năm mới tới toàn thể các thành viên của trung tâm FIMO, TS. Bùi Quang Hưng chúc cho toàn thể thành viên một sức khỏe dồi dào, và trong năm mới này trung tâm sẽ gặt hái được nhiều thành công hơn nữa.

Năm cũ qua đi, sau một năm xây dựng và trưởng thành FIMO đã gặt hái được một số những thành tựu trong nghiên cứu khoa học và công nghệ. Và trong năm mới 2015 cùng với sự nỗ lực đoàn kết và quyết tâm của các thành viên, trung tâm FIMO hy vọng sẽ gặt hái được nhiều thành công hơn nữa. Thay mặt toàn thể trung tâm kính chúc tất cả các thầy, cô và các thành viên trung tâm FIMO một năm mới an khang, thịnh vượng , vạn sự như ý,  đạt được nhiều thành công trong công việc và trong cuộc sống.

Dưới đây là một số hình ảnh của buổi gặp mặt:

Mọi người cùng nhau nâng chén khai xuân để chúc cho FIMO một năm mới phát triển hơn nữa

Buổi gặp mặt diễn ra trong không khí hân hoan, ấm áp tình thầy trò, đồng nghiệp và rộn rã tiếng cười.

TS. Bùi Quang Hưng mừng tuổi cho các thành viên FIMO ,chúc các thành viên một năm mới may mắn và thành công.

Nguyễn Đức Linh (Nghiên cứu viên – FIMO)

Và một tháng nữa lại trôi qua kể từ buổi tiệc sinh nhật cho các thành viên có ngày sinh vào tháng 01. Chiều thứ 2 ngày 02/02/2015, Trung tâm FIMO tổ chức tiệc sinh nhật cho các thành viên có ngày sinh trong tháng 02 (cô Nguyễn Thị Nhật Thanh) và  đồng tổ chức tiệc chia tay sớm cho bạn Lưu Việt Hưng tại phòng 408, nhà E3, Đại học Công nghệ, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Đến dự với tiệc sinh nhật, có toàn thể các thầy cô và các thành viên Trung tâm FIMO. Đây là một trong những hoạt động thể hiện sự quan tâm, chia sẻ, động viên khích lệ và tạo sự gắn kết của Trung tâm FIMO đến đời sống văn hóa tinh thần của các thành viên nhóm nghiên cứu. . Trung tâm trao tặng các món quà kỉ niệm là những chiếc cốc có in hình các thành viên của Trung tâm FIMO; chiếc cốc này thể hiện sự gắn bó đoàn kết giữa các thành viên FIMO.

Dưới đây là một số hình ảnh của buổi tiệc:

Chiều ngày 29/1/2015, Trung tâm FIMO đã tổ chức Seminar khoa học: “Kinh tế hệ sinh thái rừng và phát triển nông thôn” do Nghiên cứu sinh Ryo Takeuchi – Đại học Kyoto – Nhật Bản trình bày.

Tham gia buổi seminar có TS. Bùi Quang Hưng, Nghiên cứu sinh Ryo Takeuchi từ Đại học Kyoto – Nhật Bản  và cán bộ nghiên cứu của Trung tâm FIMO.

Định nghĩa về kinh tế sinh thái Satoyama trong nông nghiệp

Satoyama là một từ đặc biệt để gọi tên các khu vực có sự liên kết chặt chẽ giữa tự nhiên và con người đó là hệ sinh thái được con người tạo ra dựa trên các yếu tố tự nhiên đặc biệt là nguồn tài nguyên Rừng.

Mô hình kinh tế sinh thái Satoyama ở Nhật Bản

Mô hình các yếu tố tham gia trong Satoyama

NCS. Ryo Takeuchi đã giới thiệu thực trạng ở đất nước Nhật Bản trong quá trình phát triển từ năm 1960 đến nay. NCS. Takeuchi  đã chỉ ra mối tương quan giữa Nhật Bản và Việt Nam trong việc phát triển kinh tế đất nước dựa trên kinh tế nông nghiệp, trồng trọt và Nhật Bản là bài học lớn cho Việt Nam trong hàng chục năm tới. Mất rừng và suy thoái rừng gây nên hiện tượng sa mạc hoá và làm nghèo đất tại nhiều địa phương.

Vấn đề khi kinh tế Satoyama bị suy giảm ảnh hưởng tới xã hội Nhật Bản

Tình trạng phá rừng, bỏ hoang đất nông nghiệp đã tạo ra hàng loạt các tác động tiêu cực và thách thức sự phát triển kinh tế, xã hội và môi trường như gây lũ lụt, hạn hán gây khó khăn trong việc cung ứng lâm sản, làm giảm diện tích đất trồng khiến tình trạng nghèo đói và thất nghiệp ở nhiều khu vực càng đáng lo ngại hơn, đặc biệt suy thoái rừng làm phá vỡ các hệ sinh thái quan trọng khác. Hiểu rõ về hiện trạng rừng Việt Nam, tìm ra các biện pháp khắc phục những hậu quả do suy thoái tài nguyên rừng gây ra đang là một vấn đề cấp thiết hiện nay mà chúng ta cần quan tâm.

Mối liên hệ về phá rừng làm chất đốt ở Nhật Bản và Việt Nam

NCS. Ryo Takeuchi đã đề xuất hướng nghiên cứu theo mô hình DPSIR (Driving Force, Pressure, State Of Environment, Impacts, Response), đó là áp lực của kinh tế sinh thái ở Việt Nam khi đô thị hóa và hiện đại hóa phát triển công nghiệp, dẫn đến không tận dụng được các nguồn tài nguyên thiên nhiên trong nông nghiệp một cách hiệu quả. Sử dụng mô hình này để đánh giá hiện trạng môi trường có 2 lợi ích:

• Đánh giá đựoc hiện trạng cách trung thực.
• Có khả năg dự báo được xu thế trong tương lai.

Mô hình DPSIR mô tả mối quan hệ tương hỗ giữa:

• Động lực trực tiếp hoặc gián tiếp (D – Driving forces ): Ví dụ: sự gia tăng dân số, sự phát triển nông nghiệp, công nghiệp, giao thông vận tải…
• Áp lực do con người gây ra (P – Pressures): Ví dụ: Sự xả thải các chất thải gây ô nhiễm. Các ngành/ tác nhân/ quy trình đang đóng vai trò như thế nào?
• Hiện trạng môi trường (S – State of the Environment ): tình trạng lý, hóa, sinh của môi trường.. Vấn đề đang diễn biến như thế nào?
• Tác động (I – Impacts) của sự thay đổi hiện trạng môi trường: Ví dụ: tác động lên hệ sinh thái, sức khỏe con người, kinh tế, sự phát triển… Các tác động đang diễn biến như thế nào?
• Phản hồi (R- Response) từ xã hội với những tác động không mong muốn: Ví dụ: Các hoạt động của xã hội nhằm bảo vệ môi trường… tính hiệu quả của các biện pháp đáp ứng?

Mô hình DPIRS đề xuất nghiên cứu ứng dụng với kinh tế sinh thái Việt Nam

NCS. Ryo Takeuchi đã đặt ra những vấn đề lớn đối với công tác bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và khai thác môi trường một cách hiệu quả. Trong đó, con người hoàn toàn có thể khai thác tự nhiên, tuy nhiên phải theo một phương thức khoa học và hiệu quả theo truyền thống và hiện đại, thay vì khai thác một cách không có quản lý và thiếu tính tổ chức như hiện nay.

Tài nguyên sinh thái rừng đóng vai trò quan trọng trong nông nghiệp và đô thị.

Kết thúc buổi Seminar, TS. Bùi Quang Hưng đã gửi lời cám ơn tới NCS Ryo Takeuchi vì sự tin tưởng khi tham gia nghiên cứu ở Trung tâm FIMO cũng như các đóng góp, đề xuất hữu ích trong lĩnh vực phát triển kinh tế sinh thái ở Việt Nam.

NCS. Ryo Takeuchi rất cám ơn TS. Bùi Quang Hưng và các nghiên cứu viên Trung tâm FIMO đã tham dự buổi Seminar và mong muốn gắn bó với Trung tâm FIMO lâu dài, tạo mối quan hệ gắn kết giữa Trung tâm FIMO và Đại học Kyoto trong nghiên cứu kinh tế sinh thái. TS. Bùi Quang Hưng đã vui vẻ đồng ý và sẽ tạo điều kiện thuận lợi nhất, đặc biệt là về nguồn ảnh viễn thám từ Trạm thu vệ tinh của Trung tâm FIMO (ảnh MODIS, Suomi NPP) để NCS. Ryo Takeuchi có thể khai thác và sử dụng trong quá trình nghiên cứu.

Dưới đây là một số hình ảnh trong buổi Seminar của Nghiên cứu sinh Ryo Takeuchi và các thành viên Trung tâm FIMO:

Phạm Hữu Bằng (Nghiên cứu viên – FIMO)

Chiều ngày 23/01/2015, Trung tâm Công nghệ tích hợp liên ngành Giám sát hiện trường (FIMO) đã tổ chức Seminar khoa học: “Công nghệ viễn thám và điều khiển trạm thu ăng ten vệ tinh xử lý ảnh MODIS, Suomi NPP’’ do các nghiên cứu viên của Trung tâm FIMO giới thiệu.

Tham gia buổi seminar, FIMO vinh dự được đón tiếp Ths. Phạm Văn Mạnh và ThS. Lưu Thị Phương Mai đến từ Đài Viễn thám Trung Ương; về phía FIMO gồm có TS. Bùi Quang Hưng, TS. Nguyễn Thị Nhật Thanh, TS. Lê Thanh Hà cùng toàn thể các cán bộ nghiên cứu của Trung tâm FIMO.

Tại buổi seminar, ThS. Phạm Văn Mạnh và ThS. Lưu Thị Phương Mai  đã giới thiệu một số giải pháp, công nghệ hiện đại trong xây dựng, quản lý, khai thác và phát triển cơ sở hạ tầng viễn thám, gồm: hệ thống thiết bị viễn thám trên vệ tinh, đài thu viễn thám, hệ thống lưu trữ và xử lý, cơ sở dữ liệu viễn thám và mạng lưới truyền dẫn dữ liệu viễn thám.

Tổng quan về sơ đồ khối vận hành trạm thu ăng ten Trung tâm FIMO

Ngoài ra, ThS. Phạm Văn Mạnh và ThS. Lưu Thị Phương Mai cũng chia sẻ các kiến thức về xây dựng, cập nhật, quản lý, vận hành cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia, siêu dữ liệu viễn thám quốc gia; công bố siêu dữ liệu viễn thám quốc gia; cung cấp dữ liệu viễn thám và sản phẩm viễn thám cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định.

Về phía Trung tâm FIMO, 3 cán bộ nghiên cứu viên của Trung tâm lần lượt trình bày các vấn đề liên quan đến:

• Giới thiệu sơ đồ hệ thống, kết cấu, cách vận hành trạm thu ăng ten thu ảnh vệ tinh MODIS (Terra/Aqua) , Suomi NPP và JPSS của NASA –CN. Nguyễn Minh Trần , cán bộ khoa Điện tử viễn thông – Đại học Công Nghệ).

Nghiên cứu viên Nguyễn Minh Trần trình bày về cấu tạo và thiết kế của chảo ăng ten Trung tâm FIMO

• Vận hành và điều khiển các phần mềm theo dõi tín hiệu ăng ten, thu nhận và xử lý tín hiệu ăng ten của trạm thu, tạo ảnh MODIS, Suomi NPP Level 0 trên hệ thống máy chủ Acquisition System – ThS. Phạm Hữu Bằng, nghiên cứu viên Trung tâm FIMO – Đại học Công Nghệ).

Nghiên cứu viên Phạm Hữu Bằng trình bày về các phần mềm điều khiển ăng ten và xử lý ảnh Level 0 MODIS và Suomi NPP

• Giới thiệu về các loại ảnh sản phẩm Level 2 và cơ chế lưu trữ, xử lý dữ liệu của hệ thống máy chủ Processing System – CN. Mẫn Đức Chức, nghiên cứu viên Trung tâm FIMO – Đại học Công Nghệ).

Nghiên cứu viên Mẫn Đức Chức trình bầy về các ảnh sản phẩm và ứng dụng các ảnh sản phẩm Level 1B, Level 2 của Trạm thu ăng ten từ vệ tinh MODIS và NPP

Kết thúc buổi seminar TS. Bùi Quang Hưng cùng ThS. Phạm Văn Mạnh, ThS. Lưu Thị Phương Mai  và các cán bộ nghiên cứu viên đã thảo luận về thỏa thuận hợp tác giữa Trung tâm viễn thám quốc gia và Trung tâm FIMO liên quan đến lĩnh vực thu nhận và xử lý tín hiệu vệ tinh, bảo trì và vận hành thiết bị ăngten, chia sẻ kiến thức triển khai về phát triển dịch vụ hạ tầng viễn thám dựa trên nguồn ảnh sản phẩm.

Buổi seminar là dịp để cán bộ nghiên cứu của Trung tâm FIMO trao đổi, học hỏi những công nghệ hiện đại về vận hành, điều khiển ăngten, ứng dụng trong lĩnh vực xử lý ô nhiễm không khí, cảnh báo cháy rừng, và nước sinh hoạt tại Việt Nam. Buổi seminar đã diễn ra thành công tốt đẹp, mở đầu cho kế hoạch triển khai hợp tác và trao đổi đào tạo về vận hành và quản lý trạm thu ăng ten dựa trên kinh nghiệm thực tiễn của Đài Viễn thám Quốc Gia và Trung tâm FIMO.

Phạm Hữu Bằng (Nghiên cứu viên – FIMO)

Viễn thám (Remote Sensing) đang được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau, đặc biêt là trong các khoa học về trái đất.

Viễn thám, bước đầu phát triển ở một số nước có nền công nghệ tiên tiến, dần dần đã trở thành một công nghệ và một ngành khoa học có tính toàn cầu phục vụ một cách hữu hiệu cho rất nhiều lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là trong công việc nghiên cứu, quản lý tài nguyên, môi trường.

Để phục vụ cho công tác nghiên cứu về viễn thám Trung tâm Công nghệ tích hợp liên ngành giám sát hiện trường (FIMO) đã triển khai thành công việc lắp đặt, chuyển giao công nghệ và vận hành trạm thu dữ liệu ảnh từ 3 loại vệ tinh quan sát trái đất của Cơ quan hàng không vũ trụ Hoa Kỳ (National Aeronautics and Space Administration – NASA) và Cơ quan quản lý khí quyển và đại dương quốc gia Hoa Kỳ (National Oceanic and Atmospheric Administration – NOAA). Khóa đào tạo về vận hành trạm thu được TS. Dominic Flach – Công ty hàng không vũ trụ eOsphere – Vương Quốc Anh trao đổi cho các cán bộ trung tâm diễn ra từ 15/10/2014 đến 31/12/2014.

Bên cạnh công tác triển khai lắp đặt trạm thu và đưa vào vận hành, nhằm sử dụng các sản phẩm ảnh từ trạm thu và các ảnh sản phẩm từ các vệ tinh khác như LANSAT, SPOT, QuickBird, AVHRR, …trong khoảng thời gian từ 21/11/2014 – 9/01/2015 Tiến sỹ Simone Mantovani công ty MEEO, Italia đã tiến hành đào tạo chuyển giao công nghệ  MEEO Tookits cho các nhân viên, cán bộ trung tâm FIMO.

Đây là một trong những dự án trọng điểm nhằm cung cấp cho các cán bộ của trung tâm những công nghệ tiên tiến và hiện đại nhằm phục vụ cho các mục tiêu nghiên cứu sau này. Đặc biệt khi trạm thu ảnh MODIS đi vào hoạt động.

Tham gia khóa học này bao gồm tất cả các thành viên của trung tâm FIMO, các bạn sinh viên và nghiên cứu sinh có niềm đam mê với công nghệ viễn thám và mong muốn sử dụng nguồn tư liệu viễn thám phục vụ cho công việc nghiên cứu sau này.

Chuyên gia Simone Mantovani đang giới thiệu về khóa đào tạo cho các thành viên của Trung tâm FIMO

Nội dung của khóa học đào tạo chuyển giao công nghệ MEEO TOOKITS bao gồm các phần mềm nằm trong bộ MEEO Tookits. Nội dung khóa học được Tiến sỹ Simone Mantovani hướng dẫn và trình bầy bao gồm:

Tổng quan, phương pháp, và hướng dẫn vận hành 3 Toolkits chính đó là:

• Radiometric Calibration and Correction toolkit (RCC)
• Land Cover Classification Toolkit (LCC)
• Cloud Detection System Toolkit (CDS)

Bộ Toolkits trên được cài đặt tại server của Trung tâm FIMO trên hệ điều hành LINUX và hỗ trợ xử lý các loại cảm biến sau:

Các cảm biến sử dụng trong bộ Toolkits

Để hiểu rõ hơn về các chức năng của từng Toolkits TS. Simone Mantovani  đã giới thiệu lần lượt từng toolkit cho các thành viên giúp các thành viên hiễu rõ hơn về ứng dụng của chúng.

Radiometric Calibration and Correction Toolkit (RCC)

Toolkit này hỗ trợ chuyển đổi ảnh từ giá trị số (Digital Number) sang các giá trị vật lý như : Radiance hay Reflectance cho ta thấy được bước sóng ngắn ở dải hồng ngoại và “cảm biến nhiệt tương ứng” ở kênh hồng ngoại nhiệt.

Đây là bước khởi đầu để thực hiện các phân tích và xây dựng các thuật toán cơ bản và nâng cao (như phân loại, hiệu chỉnh bức xạ….).

Land Cover Classification Toolkit (LCC)

Toolkit này hỗ trợ phân loại ra các bản đồ lớp phủ thông qua việc phân tích các dữ liệu vệ tinh đa phổ quang học. Dữ liệu đầu vào yêu cầu là ảnh vệ tinh đa phổ đã được hiệu chỉnh khí quyển về các giá trị vật lý: Reflectance ở dải sóng nhìn thầy (VIS), hồng ngoại gần (NIR), sóng hồng ngoại ngắn (SWIR), hồng ngoại trung (MIR), nhiệt độ sáng (BT) cho kênh hồng ngoại nhiệt.

Cloud Detection System Toolkit (CDS)

Toolkit này hỗ trợ xác định những đám mây từ các cảm biển vệ tinh có độ phân giải cao từ dải sóng nhìn thấy (VIS) đến hồng ngoại gần (NIR). Toolkit này không tách mây từ những vật thể phát ra ánh sáng (như các khu đô thị, tuyết, vùng sa mạc…). Theo TS. Simone Mantovani  thì toolkit này hiện tại chỉ hỗ trợ tách mây cho cảm biến AVNIR-2.

Quy trình tách mây được tích hợp trong toolkit CDS

Sau khi giới thiệu qua các chức năng của các Toolkits các chuyên gia đào tạo MEEO đã tiến hành chạy thử các ví dụ cho các loại ảnh khác nhau để các cán bộ Trung tâm FIMO hình dung rõ hơn:

Các chuyên gia tiến hành chạy các TOOLKITS cho các cán bộ Trung tâm FIMO

Ngoài ra, các chuyên gia còn cho hướng dẫn các thành viên tham gia khóa học trực tiếp thực hiện các thao tác xử lý.

Các thành viên tích cực tham gia thực hành các Toolkits trên máy

Khóa học ngắn hạn về đào tạo MEEO TOOLKITS, đã kết thúc thành công. Tiến sỹ Simone Mantovani đã nhận xét và đánh giá cao về sự hợp tác và tổ chức khóa học của Trung tâm FIMO trong thời gian qua.

Kết thúc khóa đào tạo, Tiến sỹ  Simone Mantovani đã cùng các cán bộ trung tâm FIMO có buổi thảo luận rất cởi mở và định hướng hợp tác trong thời gian sắp tới trong lĩnh vực Công nghệ thông tin, Viễn thám và Hệ thông tin địa lý

Các cán bộ trung tâm cùng tham gia trao đổi về dự định hợp tác sắp tới

 Phan Văn Trọng (Nghiên cứu viên – FIMO)